Άρης Βαφιάς
Ο Άρης Βαφιάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1965 και κατάγεται από θεατρική οικογένεια.
Αριστούχος της Ανώτερης Ιδιיωτικής Σχολής Δραματικής Τέχνης του Ωδείου Αθηνών (1988), με μεταπτυχιακές σπουδές (ΜΑ) στην Αγωγή του Προφορικού Λόγου και της Φωνής στο Royal Central School of Speech & Drama – University of London (RCSSD – 1991).
Μέρος της διיατριβής του αποτέλεσαν οι μελέτες: «From Lungs To Larynx – The Anatomical & Physiological Aspects Οf Phonation», «Speech & Voice in Relation To Ancient Greek Drama» και «English With Standard Modern Greek Pronunciation – A Phonetic Analysis Approach».
Δάσκαλοί του, μεταξύ άλλων, ο Γρηγόρης Βαφιάς -από τον οποίο διδάχτηκε τις θεμελιώδεις αρχές της Αγωγής του Προφορικού Λόγου και της Φωνής- και άλλες σημαν̂τικές μορφές της Ορθοφωνίας και της Φωνητικής, όπως η Cicely Berry, η Patsy Rodenburg, ο Andrew Wade και η Meribeth Bunch Dayme.
Mέλος της British Voice Association, ασχολείται αποκλειστικά με την έρευνα και τη διδασκαλία του Προφορικού Λόγου και της Φωνής.
Καθηγητής με πολυετή διδακτική εμ̂πειρία στο χώρο των δραματικών, δημοσιογραφικών και παιδαγωγικών σχολών, τόσο στην Ελλάδα: Θεατρικό Εργαστήρι Κώστα Καζάκου (1995), Δραματικές Σχολές Σύγχρονου Θεάτρου Αθήνας (Γιώργου Κιμούλη, 1995-1997), Αθηνών (Γιώργου Θεοδοσιיάδη, 1997-2002), Ράμ̂πα (2002-2003), Νέου Ελληνικού Θεάτρου (Γιώργου Αρμένη, 2004-2018), Ευρωπαϊκού Εκπαιδευτικού Ομίλου-ΙΕΚ ΑΚΜΗ [Τμήματα Δημοσιογραφίας Εν̂τύπων & Ηλεκτρονικών Μέσων Επικοινωνίας, Ραδιיοφωνικών Παραγωγών, Παιδαγωγικό, Διיερμηνείας-Μετάφρασης (1992-1994)], όσο και στο εξωτερικό: Rose Bruford College of Speech & Drama (Κενיτ – 1990), Arts Educational Schools London (Δραματική Σχολή – 1991) και Royal Central School of Speech & Drama (Παιδαγωγικό Τμήμα – 1991).
Ομιλητής-εκπαιδευτής σε σεμινάρια επιμόρφωσης που διיοργάνωσαν το Μega Channel (1992), η Ελληνική Εταιρεία Διοίκησης Επιχειρήσεων (1994), το Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών για τους δασκάλους και τους καθηγητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης [ΠΕΚ Κηφισιάς-Πειραιά (1995-1996), Αθήνα (2005)], το Εθνικό Θέατρο (Πειραματική Σκηνή – 1997) και η ΣΤΑ.ΣΥ (Σταθερές Συγ̂κοινωνίες Α.Ε. – 2019).
Μέλος της κριτικής επιτροπής των Α΄ Μαθητικών Αγώνων Ρητορικής Τέχνης Γυμνασίων, οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν στα Εκπαιδευτήρια Αυγουλέα-Λιναρδάτου (2017), με τη συμμετοχή 15 Σχολείων της Αττικής.
Διיετέλεσε για αρκετά χρόνια, έως την παύση της λειτουργίας του, υπεύθυνος του Τμήματος Λογοθεραπείας στον Οργανισμό Προστασίας και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγ̂κες (ΟΠΕΠΕΑ, 1991-1998).
Προσκεκλημένος, κατά καιρούς, σε ραδιיοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομ̂πές (Mega Channel, EΡΑ, Flash 9.61), με συνεν̂τεύξεις-άρθρα σε εφημερίδες (Έθνος, Ελεύθερος Τύπος) και επιστημονικές δημοσιεύσεις για την Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook – twitter – instagram) και στo παρόν ιστολόγιο, το οποίο δημιούργησε ειδικά για αυτό το σκοπό, έχει συγ̂γράψει δύο έργα για το παραπάνω, μείζονος σημασίας, θέμα.
Εισηγητής-δημιουργός του ©Τονικού Συστήματος Αποσαφήνισης της Προφοράς (πλήρης αξιοποίηση του τόνου και της αποστρόφου, σε μια πιο διיακριτική μορφή, για την ορθή προφορά της Κοινής Νεοελληνικής), καθώς και του ©Τονικού Αλφαβήτου (αλλιώς ©Αλφάβητο Προφοράς) – Αρ. Κατ.: 32.215/20.03.2017
Συγ̂καταλέγεται στους πρώτους δασκάλους Ορθοφωνίας στην Ελλάδα, με άρτια τεχνική και επιστημονική κατάρτιση -προγενέστερα υπήρξαν οι σπουδαίοι Δημήτρης Ρον̂τήρης και Σωκράτης Καραντινός- και θεωρείται ο πρώτος και από τους ελάχιστους ειδικευμένους, στη σύγχρονη εποχή.
To έργο του «H Προφορά της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας» (Α’ Έκδοση – 1997, Β’ Έκδοση – 2004, Γ’ Έκδοση – 2020 από τις εκδόσεις Λεξίτυπον), αποτελεί την πρώτη επισταμένη μελέτη στους κανόνες προφοράς της Κοινής Νεοελληνικής, στην κατηγοριοποίηση των λέξεων, ανά περίπτωση, και τη συστηματική άσκηση στην ορθή προφορά, ενώ το «Λεξικό Προφοράς της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας» (Α’ Έκδοση – 2006, Β’ Έκδοση – 2020 από τον παραπάνω εκδοτικό οίκο), είναι το πρώτο ακραιφνές στο είδος του το οποίο καταπιάστηκε με τη φθογ̂γολογική απόδοση των λέξεων της γλώσσας μας, συμ̂περιλαμβανομένου ενός ιδιיαίτερα μεγάλου σώματος δανείων-αν̂τιδανείων που χρησιμοποιούμε στον καθημερινό μας λόγο.
Tα συγ̂γράμματά του διδάσκον̂ται εδώ και πολύν καιρό στο Τμήμα Γλωσσών και Πολιτισμών της Δυτικής Ευρώπης του Πανεπιστημίου PYATIGORSK STATE (Ρωσική Ομοσπονδία).
Προσκεκλημένος ειδικός καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Διיαπανεπιστημιακό-Διיατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, 2017).
Ομιλητής στη διημερίδα που διיοργάνωσε η Ανώτερη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, με θέμα τις δυσλειτουργίες και τις προοπτικές στις Δραματικές Σχολές, και ειδικότερα τη διδασκαλία του μαθήματος της Αγωγής του Προφορικού Λόγου και της Φωνής (Σχολείον της Αθήνας – Ειρήνη Παπά, 2022).
Από το 1992 διδάσκει το μάθημα της Ορθοφωνίας και τις μεθόδους του -οι οποίες αποτελούν συνέχεια και εξέλιξη των αρχών των Ρον̂τήρη-Καραντινού, αλλά και απόρροια της πλούσιας βιωματικής του γνώσης δίπλα σε καταξιωμένους δασκάλους και ηθοποιούς της χρυσής εποχής του Εθνικού Θεάτρου- στην Ανώτερη Σχολή Υποκριτικής Τέχνης Βεάκη.
Επιμελείται του λόγου και της φωνής των επίσημων παρουσιάσεων των σπουδαστών της, όπως των διπλωματικών εξετάσεων ή αυτών -στην τρέχουσα συνεργασία της Σχολής με το Ίδρυμα Κακογιάννη (2022 – ), με θέμα «το Θέατρο στο Ραδιיόφωνο»- στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών τους δραστηριοτήτων.
ΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ & ΦΩΝΗΣ
«Όλα αρχίζουν και τελειώνουν με την αναπνοή. Η αναπνοή είναι όπως η πυρηνική ενέργεια. Εάν δεν ξέρεις πώς να τη διיαχειριστείς, μπορεί να σε κατακάψει. Σε ό,τι αφορά τον ηθοποιό ή τον τραγουδιστή αποτελεί, το λιγότερο, το θεμέλιο λίθο! Καμία εφαρμογή και καμία ενέργεια δεν μπορεί να εκτελεστεί σωστά, εάν δεν κατακτηθεί η τεχνική της· είτε αυτή αφορά την εκφορά του λόγου και τη φωνή, είτε εν γένει την ερμηνεία και την Υποκριτική. Ο ηθοποιός παίζει πρώτα με την αναπνοή και μετά με τη φωνή. Η Υποκριτική δεν είναι τίποτε άλλο από τη μουσική έκφραση των συναισθημάτων, όπως συνήθιζε να αναφέρει ο μεγάλος Δάσκαλος του Θεάτρου μας, Δημήτρης Ρον̂τήρης. Πράγματι, τα πάν̂τα είναι μουσική! Παραφωνία ή αρρυθμία δεν έχουμε μόνο στη μουσική· έχουμε και στο Θέατρο, όταν το ηχόχρωμα της φωνής ή ο ρυθμός εκφοράς δε συνάδουν με την κατάσταση. Όλα είναι ήχος, τόνοι, ρυθμός. Όμως και σε αυτά πρωτογενής είναι η αναπνοή. Δεν μπορούμε να πάμε ενάν̂τια στη φύση και τους νόμους της. Αυτό που καλούμαστε να κάνουμε είναι ανάκληση, ενδυνάμωση και διיαχείριση του φυσικού τρόπου της αναπνοής. Και η ενσυνείδητη γνώση, με τη μέγιστη δυνατή ευχέρεια, τόσο στη φάση της ανάκλησης όσο και της διיαχείρισης και εκτέλεσης, είναι αυτό το οποίο ονομάζω τεχνική στον ηθοποιό. Η αναπνοή είναι ο διיεγέρτης, ο αν̂τιδραστήρας του συναισθήματος. Δε μαθαίνουμε την τεχνική απλώς για να ορθοφωνούμε ή να προστατεύσουμε τη φωνή. Ορίζουμε την αναπνοή μας και μαθαίνουμε να συγ̂κινούμαστε μέσω αυτής, για να ορίσουμε τον εαυτό μας και να αποδώσουμε σωστά την κατάσταση». [Άρης Βαφιάς]
Παράγον̂τες που επηρεάζουν τη φωνή και την άρθρωση
Συμβουλευτική αγωγή για επαγ̂γελματίες ομιλητές και τραγουδιστές
Αξιολόγηση φωνής – άρθρωσης
Ανατομία και φυσιολογία της φωνής και της άρθρωσης
Ασκήσεις χαλάρωσης – Αποφόρτιση μυϊκής έν̂τασης
Έλεγχος κίνησης-στάσης του σώματος κατά την παραγωγή φωνητικού έργου (Alexander Technique)
Καταστολή του άγχους, της δύσπνοιας, της κόπωσης, της αϋπνίας, του εμμηνορυσιακού άλγους και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
Αναπνοή – Βιοενέργεια και τρόπος ζωής
Τεχνική της αναπνοής (διיαφραγματική-ενδοπλεύρια-πισωπλεύρια-περινεϊκή εστίαση και στήριξη), ανάκληση σωματικής μνήμης και έδραση του φυσικού τρόπου αναπνοής
Αναπνοές για ανώδυνο τοκετό
Αναπνοές για συγ̂κέν̂τρωση και διיαλογισμό
Τοποθέτηση-ενδυνάμωση της φωνής [εισαγωγή και σημείο πρόσκρουσης ήχου – θέσεις μερών άρθρωσης – βασική δομή παραγωγής και διיαμόρφωσης ήχου – κέν̂τρα αν̂τήχησης και αξιοποίηση του ηχείου του σώματος – εύρεση του φυσικού τόνου (μέση φωνή) – τονικότητες – έν̂ταση και έκταση της φωνής]
Διיαχείριση και συν̂τονισμός αναπνοής-εκφοράς λόγου κατά την παραγωγή φωνητικού έργου
Τεχνική τραγουδιού (Φωνητική)
Ανάδειξη ερμηνείας-τεχνική υποστήριξη της Υποκριτικής – Εξάσκηση σε θεατρικά κείμενα κλασικού ρεπερτορίου (αναπνοϊκός ρυθμός, διיέγερση συναισθήματος – συναισθηματικές διיακυμάνσεις, φωνητικές δεξιότητες – προφορά, διיάλεκτοι, γλωσσικά ιδιώματα)
Ρητορική τέχνη (κανόνες εκφοράς, δραματικά στοιχεία του λόγου – ρυθμός, παύση, απόδοση των σημείων στίξης, αναπνοή, τονισμός, επιτονισμός, έν̂ταση της φωνής – είδη λόγου, προσέγ̂γιση και ανάλυση του κειμένου – εκφωνήσεις, αφηγήσεις, απαγ̂γελίες – τεχνικές παρουσίασης – τεχνική μικροφώνου – σκηνική παρουσία, γλώσσα του σώματος)
Ασκήσεις άρθρωσης-ενδυνάμωσης φθογ̂γοπλαστικών οργάνων
Ασκήσεις προφοράς, οπτικής εστίασης-συγ̂κέν̂τρωσης, ρυθμού και ακουστικής αν̂τίληψης
Λογοθεραπεία (αγωγή κατά της δυσαναγνωσίας, της ταχυλογίας, της δυσαρθρίας, των τοπικών-γλωσσικών ιδιωμάτων, τoυ ψευδισμού και του τραυλισμού)
Φωνοθεραπεία (αγωγή κατά της ρινολαλίας, της λαρυγ̂γοφωνίας, της υψιφωνίας, της δυσφωνίας, των κομβίων ή της κόπωσης των φωνητικών χορδών)
Μετεγχειρητική αποκατάσταση της φωνής